Xăng dầu và các chất lỏng dễ cháy mang nhiều tính chất nguy hiểm về cháy, nổ. Dựa vào mức độ nguy hiểm cháy, nổ mà xăng dầu được chia làm 2 loại:
- Loại dễ cháy là loại có nhiệt độ bắt cháy của hơi chất lỏng cháy từ 45oC trở xuống (xăng ô tô, xăng máy bay…).
- Loại cháy được là loại có nhiệt độ bắt cháy của hơi chất lỏng cháy từ 45oC trở lên (dầu hỏa, dầu Diezen, dầu nhờn…).
Cháy xảy ra đối với xăng dầu do nhiều nguyên nhân khác nhau như: hệ thống điện của phương tiện vận chuyển không đảm bảo an toàn; sử dụng ngọn lửa trần tại nơi kinh doanh xăng dầu trái quy định hay do dùng xăng để đun bếp, dùng bếp dầu không đảm bảo an toàn PCCC, để trẻ em chơi nghịch xăng dầu gây cháy….Nhưng cho dù nguyên nhân nào đi nữa thì khi cháy xảy ra cũng tìm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội, đe dọa đến tính mạng và tài sản của con người.
Thông thường, khi xảy ra cháy, nổ; nhất là đối với xăng dầu điều mà người ta nghĩ ngay đến là gọi cho lực lượng PCCC chuyên nghiệp. Nhưng không phải lúc nào họ cũng có mặt sát bên để sẵn sàng cứu chữa ngay lập tức, mà phải mất từ 5- 10 phút tùy theo quảng đường dài hay ngắn mà lực lượng PCCC chuyên nghiệp mới đến được, lúc này đám cháy đã lớn và rộng hơn so với ban đầu rất nhiều.
Thực tế đã chứng minh, để đạt được hiệu quả cao trong công tác chữa cháy thì mọi hoạt động PCCC trước hết phải được thực hiện bằng lực lượng và phương tiện chữa cháy tại chỗ. Tức không ai hết chính là những người phát hiện ra đám cháy đầu tiên là những người quyêt định đám cháy lớn hay nhỏ, gây hậu quả nghiêm trọng ra sao.
Do đó để chủ động trong công tác PCCC, giảm đến mức thấp nhất các thiệt hại do cháy nổ xăng dầu có thể xảy ra, người dân cần phải nắm vững các thao tác xử lý ban đầu như sau:
Đối với các đám cháy nhỏ
Nếu bếp đun dầu hỏa bị cháy, có thể dùng chăn sợi, bao tải nhúng nước phủ kín hoặc dùng bình chữa cháy bằng bột để dập tắt đám cháy.
Trường hợp thùng phuy, can chứa xăng dầu bị cháy có thể dùng chăn, bao tải nhúng nước phủ kín chỗ bị cháy. Đồng thời di chuyển những vật chưa bị cháy ra nơi an toàn, dùng nước làm mát thùng phuy xung quanh chống cháy lan. Nếu xăng dàu chảy tràn ra ngoài mặt đất gay cháy thì dùng đất, cát phủ kín đám cháy. Trường hợp xăng dầu chứa trên ôtô, trên tàu hỏa cháy cũng có thể áp dụng biện pháp như trên để chữa cháy, đồng thời dùng bình chữa cháy dập tắt đám cháy.
Đối với các đám cháy phức tạp
Trường hợp kho bể, xitec chứa xăng dầu bị cháy, tốc độ cháy rất lớn và ngọn lửa bốc cao, nhiệt độ của ngọn lửa khoảng 1.100oC có thể làm biến dạng hoặc phá vỡ thành thiết bị. Trường hợp trong bể, xi téc có lẫn nước có thể xảy ra hiện tượng sôi trào làm xăng dầu tràn ra ngoài hoặc bắn tung tóe tạo thành những đám cháy mới. Trong những trường hợp như vậy chữa cháy là hêt sức khó khăn, do đó cần phải tuân thủ các bước sau:
1. Báo động cho toàn cơ quan;
2. Báo cháy cho lực lượng Cảnh sát PCCC, công an hoặc chính quyền nơi gần nhất;
3. Sơ tán tài sản, phuy xăng dầu lân cận ra vị trí an toàn;
4. Rút bớt lượng xăng dầu trong bể cháy ra nơi an toàn (nếu có thể);
5. Dùng hệ thống phun nước làm mát bể bị cháy và bể lân cận;
6. Dùng hệ thống phun bọt dập tắt đám cháy;
7. Thông báo tình hình cháy, loại chất cháy… theo yêu cầu của lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp;
8. Chịu sự chỉ huy của lực lượng Cảnh sát PCCC;
9. Bảo vệ hiện trường vụ cháy.